Türkiye’nin birinci bayan sinemaları şenliği olan Uçan Süpürge Milletlerarası Bayan Sinemaları Şenliği, bu yıl 26’ncı defa düzenleniyor. Bu yıl “Daha Fazlası, Daha Azı Değil” temasıyla düzenlenen şenlikte, dokuz kısımda dünyanın dört bir yanından toplam 64 sinema izleyiciyle buluşacak.
Festival Yöneticisi Nil Kural’la şenliğin 26’ncı yılını ve sinemanın bayan çabasına tesirini konuştuk.
Nil Kural 26. Uçan Süpürge Milletlerarası Bayan Sinemaları Festivali’nin bilhassa günümüzde düzenlenmesi büyük bir kıymet taşıyor. Şenliğin hedeflerinden kelam edebilir misiniz?
Festivalin maksadı 26 yıldır bayan sinemacıların imzasını taşıyan sinemaları görünür kılan bir platform olmak. Son yıllarda bayan sinemacıların dünyanın en saygın şenliklerde büyük mükafatları kazandığını görüyoruz. Mesela bu yıl Altın Aslan ödüllü “Dünyanın Tüm Hoşlukları ve Acıları”, Altın İstiridye ödüllü “Dünyanın Kralları” ve Altın Leopar Ödüllü “34. Madde” şenlik programında. Bu sinemaların görünürlüğe muhtaçlığı yok. Fakat şenliğin temalara nazaran bölünmüş kısımları o yılın sanatsal sinema yaratımında hangi temaların öne çıktığını ve dünyanın dört bir yanından sinemacıların ortaklaştıkları istikametleri gösteriyor. Zati izleyicinin merakla beklediği sinemaların yanına keşif niteliği olan sinemalara de yer vererek, bayan sinemacıların yıl boyunca olan üretiminin bir cins röntgenini çekiyor.
‘ÜRETİMİN TEŞVİK EDİLMESİ GEREKİYOR’
Festival bu yıl “Daha Fazlası, Daha Azı Değil” temasıyla gerçekleştirilecek. Bu yılki temadan ve bu temanın nasıl seçildiğinden bahsedebilir misiniz?
Festivalin teması hem kültür sanat hem de genel bayan hakları alanında hak talebini vurguluyor, sinemada bayan sinemacıların sinemalarını daha fazla görmek istiyoruz, üretimin teşvik edilmesi gerekiyor. Üstte saydığım mükafatlar alan ve platform sağlandığında ortaya çıkan tablonun sonucu. Ancak temayı yalnızca sinema için seçmedik. Bayanların hak uğraşı hiç bitmiyor. En kolay hakları bile tekrar tekrar talep ediyoruz, daha fazlasını istemeyi de hatırlatmak istedik.
‘KADIN DİREKTÖRLERİN İMZASINI TAŞIYAN 60’IN ÜZERİNDE SİNEMA GÖSTERİLECEK’
26. Uçan Süpürge seçkilerinde nasıl üretimler yer alacak? Şenlik kapsamında gösterilecek esas sinemalar neler? Sinema seçkilerini belirleme kriterleriniz nelerdir?
Uçan Süpürge’de bu yıl bayan direktörlerin imzasını taşıyan 60’ın üstünde sinema gösteriliyor. Sinemaları sanatsal kıymetleri ve duruşlarına nazaran seçtik. Şöyle söyleyeyim, çok değerli bir mevzuyu işleyen lakin sinema lisanını kâfi bulmadığımız bir sineması seçmediğimiz üzere sinema lisanına çok hakim lakin bayan konusuna yaklaşımını sıkıntılı gördüğümüz bir sinemaya de seçkide yer vermedik.
Festival kapsamında Belmin Söylemez: Kentte Kâinatı Aramak isimli retrospektif kısmına çok kıymet veriyoruz. Bu yıl Bilge Olgaç Muvaffakiyet Ödülü’nü alan Belmin Söylemez’in kısa ve orta metrajlarına yer veren program bizim için kıymetli. Ayrıyeten Türkiye’den Bayan Sinemaları kısmındaki sinemaların de özel bir yeri var. Güney Kore’den “Sıradaki Kız”, Meksika’dan 2022 Berlinale yarışında yer alan “Totem”, tekrar Berlin’den En Uygun Senaryo Ödüllü “Müzik” örnek verebileceğim sinemalar. Türkiye’den iki belgeseli; Somnur Vardar’ın İstanbul Sinema Festivali’nden En Yeterli Belgesel Mükafatı ile dönen “Boşlukta”sı ve İdil Akkuş, Ekin İlkbağ’ın yönettiği “Düet”i de kesinlikle öneririm.
Müzik Festivalde sinema gösterimlerinin yanı sıra öbür etkinlikler de olacak mı?
Evet, 4 Haziran’da Belmin Söylemez’in Goethe Enstitüsü’nde saat 16.00’da bir ustalık sınıfı olacak. Söylemez, 25 yıla ulaşan sinema mesleği üzerinden deneyimlerini aktaracak. Bayanların Eğitim ve İstihdam Hakkı isimli bir panelimiz olacak tekrar 4 Haziran’da saat 14.00’da. Zeynep Atakan moderatörlüğünde Prof. Gülay Toksöz, Doç. Dr. Emel Memiş ve Prof. Dr. Reyhan Atasü Topçu’nun iştirakiyle Goethe Enstitüsü’nde gerçekleşecek panelde bayanların eğitime ve istihdama katılamaması, bayanların çalışma ve eğitim hayatlarında karşılaştıkları eşitsizlikler ve buna dair yapılabilecekler tartışmaya açılacak.
Bir öteki panelimiz ise 6 Haziran’da saat 19.00’da yeniden Goethe Enstitüsü’nde gerçekleşecek Bayan Kamera paneli. Kadir Has Üniversitesi bünyesinde yürütülen kıymetli bir proje var; Türkiye ekranlarındaki yeni bayan temsillerinin ve kamera gerisindeki bayan iş gücünün çeşitliliğini ve niceliğini ortaya koymayı amaçlayan TÜBİTAK “Türkiye Ekranlarında ve Kamera Ardında Bayan: Temsilin ve İş Gücünün Aktüel (2017-2021) Görüntüsü” isimli proje. Proje takımından Doç. Dr. İrem İnceoğlu, Dr. Sevinç Öztemir, Dr. Ayça Çiftçi ve Tabiat Cinel’in iştirakiyle gerçekleşecek panelde sinema ve dizi dalında cinsiyet temelli eşitsizliklere dair çıkarımlar ve sorular konuşulacak. Araştırmanın bugüne kadar derlenen sonuçları da iştirakçilerle paylaşılıp, tahlil edilecek.
‘SİNEMANIN ANLATILMAMIŞ MEVZULARI TARTIŞILIR KILMA GÜCÜ BÜYÜK’
Sinemanın bayan uğraşına nasıl bir tesiri var? Sizce sinema dalında bayan varlığını büyütmek için neler yapılmalı?
Sinemanın anlatılmamış hususları ele alma ve bunları tartışılır kılma gücü büyük. Münasebetiyle bence diyalog yaratması çok kıymetli. Bayan varlığını büyütmek için tek yol kültür siyaseti olarak bunu hedeflemek ve üretimin özgür, kolay bir ortamda teşvik edilmesi.
Şenliğin afişleri ve görsel kimliği, grafik dizayncı Kibele Yarman’ın imzasını taşıyor. Festivalde ayrıyeten İranlı bayanların özgürlük uğraşı ile dayanışma göstermek hedefiyle “İranlı Bayanlar Konuşuyor: Tarih, Sanat, Direniş” seçkisi yer alacak. Bu seçkide izleyicilerle neler buluşacak?
Bu seçkide yakın periyot İran sinemasından bayan direktörlerin imzasını taşıyan belgeseller Sinematek/Sinema Meskeni ile ortak hazırlanan bir seçkide izleyiciyle buluşuyor. Seçkideki “Sessiz Çoğunluk Konuşuyor”da geçen bir sıkıntının bu seçkiyi özetlediğini düşünüyorum: Unutmaya ve sessizliğe karşı kayıt altına almanın önemi…
‘HERKESİ BEKLİYORUZ’
Son olarak, şenliği takip edecek olan sinemaseverlere neler söylemek istersiniz?
Herkesi bekliyoruz, çok uzun süren bir çalışmanın sonunda nitekim çok severek hazırladığımız bir programımız var. Seyirciler biletler satışa çıktığı andan itibaren ağır ilgi gösterdi. Bu nedenle Ankara seyircisine çok teşekkür ederiz.